Tên việt nam: Cọc rào
Tên khoa học: Jatropha curcas L.
Địa danh: Chưa xác định
Cấp bậc sinh giới
Ngành: Ngọc Lan (tên khoa học là Magnoliophyta)
Thuộc: Thông thường
Tình trạng bảo tồn: Không dánh giá (NE)
Công dụng: Thực phẩm
Đặc điểm nhận dạng:
Ngày 10/08/2020
Mô tả
Là loài cây gỗ nhỏ, cao 1-5 m, có nhựa mủ, có nhiều cành mập, nhẵn, mang nhiều sẹo do lá rụng để lại. Thân có vỏ màu xanh nhạt, bong thành các vảy nhỏ, mỏng.
Lá đơn mọc cách, hình gần tam giác, nguyên hay chia thành 3-5 thùy, nông, đầu thuôn nhọn, gốc hình tim, màu xanh lục bóng nhẵn. Gân lá dạng chân vịt. Cuống lá dài 5 – 12 cm.
Cụm hoa hình chùy, mọc ở đầu cành hay nách lá. Hoa đơn tính cùng gốc. Lá đài 5, cánh tràng 5, màu trắng. Nhị đực 5 chiếc dính vào nhau, 5 chiếc rời. Bầu thượng 3 ô.
Quả nang hình trứng, đường kính 2-2,5 cm, non màu xanh, chín màu vàng, có 3 thùy. Cuống quả dài. Hạt 3, cao 1,8 cm, màu đen. Hoa nở vào tháng 5-8.
Phân bố và sinh thái
Loài có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Trung Mỹ. Cây được trồng rộng rãi ở nước ta, suốt từ Bắc vào Nam, cả vùng đồng bằng và miền núi, vùng ẩm và vùng khô. Cây mọc rất khỏe, chịu được khô hạn (Ninh Thuận) và dễ dàng trồng bằng cành.
Giá trị sử dụng
Loài cho gỗ mềm, ít được sử dụng. Cây cho dầu hạt làm thuốc, hạt có chứa chất độc (curcin). Nhân hạt chứa 25% dầu béo, mùi khó chịu, giải độc, sát trùng, chữa táo bón, bôi trị ghẻ, mụn nhọt. Dầu được dùng trong công nghiệp.
Tình trạng bảo tồn tại An Giang
Là loài cây chịu khô hạn. Thích nghi rộng, dễ trồng. An Giang trồng làm thuốc. Nên nhân rộng tại các vườn cây thuốc trong dân để có thêm cây thuốc trị bệnh.
ThS. Bành Lê Quốc An. Sưu tầm và biên soạn
Tài liệu tham khảo
Nguyễn Hoàng Nghĩa (2007), Át lát cây rừng tập 1, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
Nguyễn Hoàng Nghĩa (2010), Át lát cây rừng tập 3, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
Nguồn ảnh: Nguyễn Hoàng Nghĩa.