Tên việt nam: Cải hoang
Tên khoa học: Rorippa indica (L.) Hiern
Tên đồng nghĩa: Nasturtium, indicum (L.) DC.
Địa danh: Chưa xác định
Cấp bậc sinh giới
Ngành: Thực vật
Họ: Cải (tên khoa học là Brassicaceae)
Chi: Rauvolfia (tên khoa học là Rauvolfia)
Thuộc: Thông thường
Tình trạng bảo tồn: Không dánh giá (NE)
Công dụng: Cảm cúm, Hạ sốt, sốt rét
Đặc điểm nhận dạng:
Tên khác: Cải hoang, Cải cột xôi, Cải ma lùn hay Đình lịch
Mô tả: Cây thảo cao 20-30cm. Thân phân nhánh từ gốc, có rãnh, nhẵn hay có lông. Lá mọc từ rễ, có cuống, có 2-4 tai, còn những lá khác đơn, thu hẹp ở gốc thành cuống ngắn, thon lại ở chóp, khía tai bèo hay có răng ở mép.
Hoa vàng, nhỏ, xếp thành ngù về sau thành chùm mang quả.
Quả cải dạng sợi, dài 2cm, rộng 1mm, có vòi nhụy dài 1mm, chia 3 van với 3 gân mảnh. Hạt xếp 2 dãy, hình tim, trái xoan dẹp, màu hung hung, rất nhỏ.
Bộ phận dùng: Toàn cây.
Phân bố, sinh thái: Cây của vùng lục địa Đông Nam Á châu, mọc hoang ở nhiều nơi, ở rẫy, ruộng bỏ hoang, nơi ẩm.
Thu hái toàn cây quanh năm, rửa sạch và phơi khô.
Tính chất và tác dụng: cải hoang có vị hơi ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu, chống ho.
Công dụng: Thường dùng trị 1. Cảm mạo, phát sốt, đau họng ; 2. Ho, viêm khí quản mãn tính ; 3. Phong thấp khớp cấp ; 4. Viêm gan, giảm niệu.
Cũng dùng chữa bế kinh, mụn nhọt và rắn cắn. Ở Indônêxia, dùng chữa sốt, lỵ, ỉa chảy.
Liều dùng 15-30g, dạng thuốc sắc.
Đơn thuốc:
- Sốt nóng mùa hè, môi khô, nóng khát : Đun sôi toàn cây, lấy nước đẻ uống thay trà.
- Chữa bệnh cổ trướng : Đình lịch sao 12g, Trần bì 12g, vỏ rễ dâu, lấy lớp trắng 24g, Gừng sống 3 lát sắc uống lúc đói. Hoặc dùng một vi Đình lịch, sao và tẩm rượu 7 lần, tán nhỏ, uống mỗi lần 2-3 thìa hòa với rượu vào lúc dói.
- Chữa viêm gan thể giữ nước, viêm phổi tràn dịch màng phổi, ho suyễn ngực căng tức, phù tim mặt sưng thở gấp và viêm thận cấp, đái ít, phù to : Đình lịch 12g, Mạch môn chế bỏ lõi, Ý dĩ sao, Xa tiền, Ngưu tất, Mộc thông, Dành dành và Huyền sâm dều 12g sắc uống.
Tình trạng khai thác và bảo vệ tại An Giang: Hiện nay loài cây này rất hiếm gặp trên vùng núi. Khuyến khích gây trồng sử dụng.
Bành Thanh Hùng. Sưu tầm và biên soạn từ nguồn: Cây thuốc An Giang của Võ Văn Chi, Ủy ban khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, tr.82.