Tên việt nam: BƯỚM BẠC
Tên khoa học: Mussaenda pubescens Ait. f
Tên đồng nghĩa: Bươm bướm, Hoa bướm.
Địa danh: Chưa xác định
Cấp bậc sinh giới
Ngành: Thực vật
Bộ: Long đởm (tên khoa học là Gentianales)
Họ: Cà phê (tên khoa học là Rubiaceae)
Chi: Mussaenda L., 1753 (tên khoa học là Mussaenda L., 1753)
Thuộc: Thông thường
Tình trạng bảo tồn: Ít nguy cấp (LG)
Phân hệ: Phụ thuộc bảo tồn (cd)
Công dụng: Chữa ho, hen
Đặc điểm nhận dạng:
Mô tả: Cây nhỏ cao 1-2m. Cành non có lông min. Lá nguyên, mọc đối, màu xanh lục sẫm ở mặt trên, nhạt và đôi khí có lông ở mặt dưới. Lá kèm hình sợi. Cụm hoa xim ngù mọc ở đầu cành. Hoa màu vàng, có lá dài phát triển thành bản màu trắng. Quả hình cầu, rất nhiều hạt.
Mùa hoa quả: Hoa: tháng 5-6; quả: tháng 7-10.
Phân bố, sinh thái: cây mọc hoang ở khắp nơi. Cây ưa sáng. Thường mọc thành bụi xen lẫn với nhiều loài cây bụi khác ở chân đồi núi, nơi quang đãng hoặc ven rừng. Cây sống nhiều năm. Tái sinh mạnh bằng hạt và chồi.
Bộ phận dùng: Toàn cây.
Công dụng: Lợi tiểu; chữa ho, hen, sốt cách nhật, viêm tấy, gẫy xương; giảm đau; chữa tê thấp, khí hư bạch đới.
Tính chắt và tác dụng: Bướm bạc có vi hơi ngọt, tính bình. Có tác dụng hạ nhiệt tri say nóng mùa hè, lương huyết, tiêu viêm.
Công dụng: Thường dùng trị 1. Cảm mạo, sồ mũi, say nắng; 2. Viêm khí quản, viêm hạnh nhân, viêm hầu họng; 3. Viêm thận phù thũng, viêm ruột ỉa chảy; 4. Chảy máu tử cung; 5. Rắn cắn; 6. Viêm mủ da. Dùng 15-30g, dạng thuốc sắc. Có người còn dùng rỗ chữa đau bụng kinh, bạch đới và tê thấp.
Cách dùng và dơn thuốc :
- Phòng ngừa say nắng : Dùng bướm bạc 60-90g, nấu nước uống như trà.
- Sổ mũi, say nắng: Thân bướm bạc 12g, lá Ngũ trảo 10g, Bạc hà 3g. Ngâm trong nước sôi mà uống.
- Giảm niệu : Thân bướm bạc 30g, Dây kim ngân tưoi 60g, Mã đề 30g sắc nước uống.
- Tê thấp : Rễ bướm bạc 20g, rễ Bưỏi bung 12g, gỗ Vang 12g, rễ Sim rừng 8g và Thiên niên kiện 8g sắc uống.
- Cầm máu : Dùng lá tươi giã đắp.
- Viêm hạnh nhân (sưng amiđan) do sốt, dùng rễ Bướm bạc 30g, Huyền sâm 20g, rễ Bọ mẩy 10g sắc uống.
- Chữa lao nhiệt nóng âm trong xương : Rễ Bướm bạc 1 nắm sắc uống.
Tình trạng khai thác và bảo vệ tại An Giang: Cho khai thác cây trưởng thành từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau. Bảo vệ cây con.
Bành Thanh Hùng,
Sưu tầm và biên soạn từ nguồn: Cây thuốc An Giang của Võ Văn Chi, Ủy ban khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, tr.70.