Loài U. Homomalla

Mô tả: Cây leo, thân vuông, có rãnh dọc. Lá kèm biến đổi thành móc dài 2cm ở nách lá; móc cong xuống cứ một mấu hai gai lại xen một mấu một gai. Lá thuôn, bầu dục, tròn ở gốc, thon dài và nhọn thành đuôi ở đỉnh, dài 8,5-10cm, rộng 3,5-5,5cm, nâu đỏ ở mặt trên, nâu nâu ở mặt dưới, dạng màng; cuống lá 3-6mm, có rãnh. Hoa vàng hay lục, thành đầu ở nách lá hay ở ngọn, dạng chuỳ, hình cầu; đường kính 2cm. Quả nang cao 4mm, rộng 2mm ở đỉnh. Hạt nhiều.

Ra hoa tháng 4-6.

Bộ phận dùng: Gai móc liền với mấu cành và rễ.

Phân bố, sinh thái: Cây đặc hữu của Việt Nam. Tại An Giang, gặp mọc ở rừng rậm trên núi cấm, huyện Tịnh Biên. Còn có một loài khác là Uncaria homomalla Miq. gọi là Vuốt đồng, mọc trong rừng rậm núi Tô, huyện Tri tôn.

Thu hái gai vào hè thu, chọn những mấu có 2 móc. Rễ thu hái về, rửa sạch, thái nhỏ phơi khô.

Tính chất và tác dụng: Chưa có tài liệu nghiên cứu về hoạt chất.

Câu đằng có vi đắng chát, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, bình can, trừ phong, trấn kinh.

Công dụng: Gai và cành dùng chữa nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt ù tai do huyết áp cao, trẻ em sốt cao lên kinh giật, nổi ban, lên sỏi, sưng khớp. Gai còn dùng trị sa dạ con. Rễ dùng chữa tê thấp.

Ngày dùng 12-16g, dạng thuốc sắc.

Vỏ cây màu đỏ nâu rất đắng, dừng thay cau để ăn trầu, có tính giảm sốt.

Lá câu đằng có thề dùng làm trà uống.

Đơn thuốc :

- Ho ra máu ; Rễ câu đằng l0g đốt thành than,tán bột, Rau má l0g, Cỏ mực l0g, lá Đậu ván trắng 5g, giã nát, thêm nước gạn lấy nước trong uống cùng với bột câu đằng.

- Lọc máu : Dùng gai, cành Câu đằng hãm uống.

Tình trạng khai thác và bảo vệ tại An Giang: Hiện nay loài cây này rất hiếm gặp trên vùng núi, núi Tô. Cần bảo vệ để mở rộng quần thể.

Bành Thanh Hùng. Sưu tầm và biên soạn từ nguồn: Cây thuốc An Giang của Võ Văn Chi, Ủy ban khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, tr.78.